آشنایی با انواع آبشار و آب‌نمای استخر

دسته‌بندی انواع آبشار و آب‌نمای استخر

آبشارهای دیواری و پرده‌ای

یکی از رایج‌ترین انواع آبنما، آبشار دیواری است. در این نوع، آب از یک نقطه یا نواری در بالای یک دیوار (کنار استخر یا درون محوطه) به پایین می‌ریزد و پرده‌ای از آب ایجاد می‌کند. این دیواره می‌تواند از بتن، سنگ، فلز یا حتی شیشه ساخته شود. آبشارهای دیواری معمولا در پشت استخر یا در دیوار محوطه نصب می‌شوند تا از یک سمت به‌صورت پرده‌ای از آب سرازیر شود.

مزایا:

ایجاد صدای ملایم و آرامش‌بخش که به بهبود فضای استراحت کمک می‌کند.

با اشکال مدرن (شیشه‌ای یا فلزی) ظاهری مینیمال و لوکس به فضا می‌دهد.

امکان تلفیق با نورپردازی LED برای زیبایی بیشتر در شب.

نکات فنی:

پمپ مورد استفاده باید توان کافی برای ایجاد جریان یکنواخت روی سطح دیوار را داشته باشد.

بهتر است دیوار آبنما نزدیک به سیستم تصفیه استخر طراحی شود تا گردش آب سریع و هزینه پمپاژ کمتر شود.

برای جلوگیری از لک آب و رسوب، به خصوص در دیوارهای شیشه‌ای، باید سیستم فیلتراسیون کارآمد و مواد ضد رسوب استفاده شود.

آبشار شیشه‌ای (آبشار شفاف)

در آبشارهای شیشه‌ای، آب به‌صورت یک لایه باریک و شفاف از یک کانال یا نازل ویژه بیرون می‌ریزد و بر روی یک صفحه شیشه‌ای لغزش می‌کند. این نوع آبنما جلوه‌ای بسیار مدرن و منحصر به فرد ایجاد می‌کند. ترکیب آب و شیشه، مانند آینه‌ای بزرگ، انعکاس آب و نور را دوچندان می‌کند.

ویژگی‌ها:

مناسب برای طراحی‌های مینیمال و مدرن.

امکان اضافه‌کردن نور LED در پشت شیشه برای ایجاد افکت‌های نورانی و رنگی.

معمولاً از شیشه‌های سکوریت و مقاوم استفاده می‌شود تا در برابر فشار آب و ضربه مقاوم باشند.

آبشار ثابت و آبشار متحرک

آبشار ثابت به نوعی اشاره دارد که ساختار آن ثابت است و آب از یک حوضچه در بالای دیوار یا صخره به پایین می‌ریزد. این آبشارها عموماً از سنگ‌های طبیعی یا مصنوعی ساخته می‌شوند و نمایی شبیه آبشارهای طبیعی ایجاد می‌کنند.

آبشار متحرک نوعی خاص است که در آن، حرکت آب یا خود آبشار قابل تغییر است. برای مثال ممکن است صفحه‌ای متحرک جریان آب را به شکل موج یا الگوهای مختلف تغییر دهد. این نوع آبشار در فضاهای لوکس یا مدرن که به دنبال جلوه‌های ویژه هستند استفاده می‌شود.

آبشار بارانی (پرده باران)

آبشار بارانی که در زبان انگلیسی به عنوان Rain Curtain شناخته می‌شود، نوعی آبنمای خطی است که آب از طریق سوراخ‌های متعدد یک لوله یا کانال از سقف یا دیوار می‌چکد و پرده‌ای از قطرات باران ایجاد می‌کند. در این مدل، صدا و جلوه‌ی قطرات کوچک آب بسیار آرامش‌بخش است. چنین آبنمایی می‌تواند در لبه‌های سقف تراس یا بالکن نصب شود تا یک دیوار یا پرده آب ایجاد کند.

مزایا:

ایجاد حس باران و آرامش و صدای لطیف ریزش آب.

امکان نصب به‌صورت خطی در طول دیوار یا سقف به عنوان عنصر طراحی معماری.

مصرف انرژی نسبتاً پایین و قابلیت ترکیب با نورپردازی رنگی برای زیبایی بیشتر.

نکات فنی:

نیاز به فیلتراسیون مناسب برای جلوگیری از گرفتگی نازل‌های ریز.

باید از پمپ‌هایی با فشار ثابت و قابل تنظیم استفاده شود تا جریان قطره‌ها یکنواخت بماند.

آبشار سنگی یا آبنمای طبیعی

این نوع آبنما با استفاده از سنگ‌های طبیعی یا بلوک‌های سنگی ساخته می‌شود و ظاهری مشابه آبشارهای کوهستانی دارد. سنگ‌ها به صورت چند لایه یا تراز روی یکدیگر قرار گرفته و آب در میان آن‌ها جریان پیدا می‌کند. چنین آبنمایی فضای استخر را به باغی طبیعی شبیه می‌کند و می‌تواند صدای آرام آب در طبیعت را تداعی کند.

نکات:

وزن سنگ‌ها و نیاز به زیرسازی قوی.

استفاده از سیستم آب‌بندی مناسب بین سنگ‌ها برای جلوگیری از نشتی.

نگهداری پیچیده‌تر نسبت به آبنماهای ساده؛ لازم است بخش‌های سنگی به طور دوره‌ای تمیز شود تا رشد جلبک‌ها یا رسوبات به ظاهر طبیعی آسیبی نزند.

آبشار آتش و آب (Fire & Water)

یکی از جذاب‌ترین انواع آبنماها، ترکیبی از آب و آتش است. در این نوع، شعله‌های آتش (معمولاً با گاز شهری یا پروپان) در کنار یا داخل آبنما قرار می‌گیرند و آب از اطراف یا زیر آن حرکت می‌کند. ترکیب آتش و آب جلوه‌ای بسیار چشم‌گیر ایجاد می‌کند و شب‌ها فضای گرمتری به استخر می‌بخشد.

مزایا:

ایجاد تضاد بصری جذاب بین عنصرهای سرد و گرم.

تامین نور و گرما برای استفاده در شب.

نکات:

استفاده از تجهیزات با کیفیت و مقاوم در برابر حرارت و رطوبت.

رعایت ایمنی و استانداردهای لازم برای نصب کپسول‌های گاز و شعله.

فواره‌ها و جت‌های آب

فواره‌ها و جت‌های آب از رایج‌ترین آبنماهای استخر هستند. در این دسته، آب از طریق نازل‌های مختلف با فشار بالا خارج می‌شود و به صورت قوس یا ستون وارد استخر می‌گردد .

انواع رایج فواره‌ها:

فواره قوسی: آب با قوس ملایم از لبه استخر به داخل می‌پاشد؛ شبیه به «Deck Jets» که معمولاً ارتفاعی بین چهار تا پنج فوت دارند . این فواره‌ها برای کودکان سرگرم‌کننده و برای بزرگسالان آرامش‌بخش هستند.

فواره خطی یا Laminar Jets: نوعی فواره پیشرفته‌تر است که جریان آب به شکل خطی و ضخیم، با سطح صاف و بدون تلاطم از زمین یا دیوار بیرون می‌آید. این جت‌ها می‌توانند ارتفاع بیشتری (۶ تا ۸ فوت) داشته باشند و غالباً با نور LED ترکیب می‌شوند و جلوه‌ای لوکس ایجاد می‌کنند.

جت‌های ماساژ و موج‌ساز: برخی از جت‌ها با هدف ماساژ طراحی شده‌اند و فشار آب را به بخش‌های خاصی از بدن وارد می‌کنند؛ بعضی دیگر نیز موج‌های کوچک در سطح آب ایجاد می‌کنند.

بابلر یا فوم‌ساز: در بخش کم‌عمق استخر قرار می‌گیرد و با ایجاد حباب و فواره‌های کوچک، بازی و سرگرمی بیشتری فراهم می‌کند.

فواره‌های موسیقی و نورپرداز: این نوع آبنماها می‌توانند ریتم و الگوی آب را با موسیقی یا نور هماهنگ کنند و معمولاً در جشن‌ها و فضاهای سرگرمی استفاده می‌شوند.

اسکوپرها و شوت‌ها

اسکوپر (Scupper) واژه‌ای است که از دنیای دریانوردی گرفته شده و به دهانه‌هایی که برای خروج آب از عرشه کشتی‌ها استفاده می‌شود، اشاره دارد. در معماری، این واژه به خروجی‌هایی گفته می‌شود که آب را از سقف یا دیواره خارج می‌کنند. در صنعت استخرسازی، اسکوپرها به عنوان آبنماهایی کاربردی به کار می‌روند که آب را به صورت آبشارهای کوچک و منظم به داخل استخر هدایت می‌کنند. شوت (Spout) نیز عملکردی شبیه اسکوپر دارد اما دارای شکل لوله‌ای است.

اسکوپرها از فلزاتی مانند برنز، مس یا فولاد ضدزنگ ساخته می‌شوند. اگر جنس مس باشد، با گذر زمان به دلیل اکسیداسیون در اثر هوا و مواد شیمیایی استخر، رنگ سبز یا پاتین روی سطح آن ایجاد می‌شود. اسکوپرهای بتنی و سنگی نیز وجود دارند که به صورت دست‌ساز در بدنه استخر تعبیه می‌شوند. می‌توان چند اسکوپر را به صورت ردیفی روی دیوار بلند یا لبه‌ی استخر نصب کرد تا پرده‌ای زیبا از آب ایجاد شود.

نکات فنی اسکوپرها:

انتخاب ارتفاع و شکل اسکوپر می‌تواند بر نوع جریان و صدای آب تأثیر بگذارد.

برای عملکرد هماهنگ چند اسکوپر، باید تنظیمات هیدرولیکی دقیق و پمپ‌های جداگانه یا لوله‌کشی جداگانه در نظر گرفته شود.

این آبنماها صدایی دلنشین تولید می‌کنند و به فضای استخر حالتی لوکس و خاص می‌دهند، اما معمولاً هزینه نصب آن‌ها بیشتر است.

آبنمای باریکه‌ی متحرک و موجی

در این نوع، آب از یک دهانه باریک روی لبه‌ی استخر به صورت یک برش نازک و یکنواخت ریخته می‌شود. برخی از این آبنماها قابلیت تغییر زاویه یا شدت جریان را دارند تا موج‌های کوچک ایجاد کنند. آبشارهای باریک (Sheer Descent) اغلب روی دیوارهای سنگی یا بتن پیش‌ساخته نصب می‌شوند و خطی یکنواخت از آب ایجاد می‌کنند. چنین آبنماهایی به دلیل ظرافت و سادگی، در فضاهای مدرن و مینیمال طرفداران زیادی دارند.

آبنماهای حبابی و مه‌ساز

بابلرها آب را از کف استخر یا حوضچه با فشار پایین به شکل حباب و فواره‌های کوچک خارج می‌کنند. این نوع آبنما برای بخش کم‌عمق استخر، به‌خصوص در استخرهای کودکان یا استخرهای با طراحی «beach entry» (ورودی شیب‌دار) مناسب است. مه‌سازها نیز آب را به قطرات بسیار ریز تبدیل کرده و یک لایه مه آبی روی آب یا اطراف آن ایجاد می‌کنند. این مه علاوه بر ایجاد جلوه‌ای زیبا، در تابستان هوای اطراف را خنک می‌کند.